Cách hạch toán mua cổ phiếu – TK 121 theo TT 133

Học kế toán tại thanh hóa

Để hạch toán đúng nghiệp vụ mua cổ phiếu bạn cần hiểu rõ về nghiệp vụ này, kế toán ATC xin chia sẽ một số thông tin liên quan đến chủ đề này ở bài viết dưới đây nhé!

1. Nguyên tắc kế toán tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh

Tài khoản 121 ghi nhận chi tiết các giao dịch mua, bán và thanh toán chứng khoán mà doanh nghiệp sở hữu với mục đích kinh doanh, bao gồm cả chứng khoán có kỳ hạn trên 12 tháng nhằm thu lợi nhuận.

Theo khoản 1 Điều 15 Thông tư 200/2014/TT-BTC (sửa đổi bởi Thông tư 53/2016/TT-BTC), nguyên tắc kế toán cho tài khoản 121 (chứng khoán kinh doanh) được quy định như sau:

Chứng khoán kinh doanh bao gồm:

• Cổ phiếu và trái phiếu niêm yết trên thị trường chứng khoán
• Các loại chứng khoán và công cụ tài chính khác

Tuy nhiên, tài khoản 121 không ghi nhận các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn như các khoản vay có khế ước, tiền gửi ngân hàng, trái phiếu, thương phiếu, tín phiếu, và kỳ phiếu nắm giữ đến khi đáo hạn.

Nguyên tắc kế toán tài khoản 121 gồm: 

• Ghi nhận chứng khoán kinh doanh: Chứng khoán kinh doanh được ghi theo giá gốc, bao gồm giá mua và chi phí liên quan:
  • Chứng khoán niêm yết: khi khớp lệnh (T+0)
  • Chứng khoán chưa niêm yết: khi có quyền sở hữu hợp pháp
• Dự phòng giảm giá: Cuối năm, nếu giá thị trường thấp hơn giá gốc, lập dự phòng giảm giá.
• Hạch toán thu nhập: Hạch toán thu nhập từ chứng khoán kịp thời. Cổ tức chia trước ngày đầu tư giảm giá trị đầu tư. Cổ phiếu nhận thêm không ghi nhận giá trị.
• Hoán đổi cổ phiếu: Xác định giá trị cổ phiếu hoán đổi theo giá thị trường tại ngày trao đổi:
  • Niêm yết: giá đóng cửa
  • UPCOM: giá giao dịch đóng cửa
  • Chưa niêm yết khác: giá thỏa thuận
• Theo dõi chứng khoán: Theo dõi chi tiết từng loại chứng khoán (loại, mệnh giá, giá mua).
• Giá vốn: Xác định giá vốn theo phương pháp nhập trước xuất trước hoặc bình quân gia quyền. Phải nhất quán phương pháp trong năm tài chính và giải thích nếu thay đổi.

2. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 121

Theo khoản 2 Điều 15 của Thông tư 200/2014/TT-BTC, tài khoản 121 được kết cấu và phản ánh như sau:

• Bên Nợ:Ghi nhận giá trị chứng khoán kinh doanh khi mua vào.
• Bên Có:Ghi nhận giá trị chứng khoán khi bán ra.
• Số dư bên Nợ:Giá trị chứng khoán kinh doanh tại thời điểm báo cáo.

Tài khoản 121 bao gồm ba tài khoản cấp 2:

• Tài khoản 1211 – Cổ phiếu:Ghi nhận mua, bán cổ phiếu với mục đích kiếm lời.
• Tài khoản 1212 – Trái phiếu:Ghi nhận mua, bán và thanh toán trái phiếu để kiếm lời
• Tài khoản 1218 –Chứng khoán và công cụ tài chính khác: Ghi nhận mua, bán các chứng khoán và công cụ tài chính khác, bao gồm chứng chỉ quỹ, quyền chọn, hợp đồng tương lai, thương phiếu, hối phiếu, với mục đích kiếm lời.

3. Cách hạch toán mua cổ phiếu – Tài khoản 212

Doanh nghiệp mua chứng khoán kinh doanh:

Khi mua chứng khoán kinh doanh, ghi nhận chi phí thực tế mua (gồm giá mua và các chi phí liên quan như môi giới, giao dịch, thông tin, lệ phí, phí ngân hàng):

• Nợ Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh
• Có các tài khoản 111, 112, 331 (nếu thanh toán)
• Có Tài khoản 141 – Tạm ứng
• Có Tài khoản 244 – Cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược

Định kỳ thu lãi trái phiếu và các chứng khoán khác:

• Nếu nhận lãi và sử dụng tiền lãi để mua bổ sung trái phiếu:
  • Nợ Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh
  • Có Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính
• Nếu nhận lãi bằng tiền:
  • Nợ các tài khoản 111, 112, 138…
  • Có Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính
• Nếu lãi bao gồm cả khoản lãi dồn tích trước khi mua lại khoản đầu tư, phân bổ số tiền lãi:
  • Nợ các tài khoản 111, 112, 138 (tổng tiền lãi thu được)
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (phần lãi dồn tích trước khi mua)
  • Có Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (phần lãi của các kỳ sau khi mua)

Kế toán cổ tức và lợi nhuận được chia:

• Khi nhận cổ tức cho giai đoạn sau ngày đầu tư:
  • Nợ các tài khoản 111, 112…
  • Nợ Tài khoản 138 – Phải thu khác (nếu chưa thu được tiền ngay)
  • Có Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính
• Khi nhận cổ tức của giai đoạn trước ngày đầu tư:
  • Nợ các tài khoản 111, 112, 138… (tổng tiền lãi thu được)
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (phần lãi dồn tích trước khi mua)
• Khi nhận cổ tức, lợi nhuận dùng để tăng vốn Nhà nước hoặc cổ phần hóa:
  • Nợ các tài khoản 112, 138
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh

Khi chuyển nhượng chứng khoán kinh doanh:

• Nếu có lãi:
  • Nợ các tài khoản 111, 112, 131… (tổng giá thanh toán)
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá vốn bình quân gia quyền)
  • Có Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (chênh lệch lãi)
• Nếu bị lỗ:
  • Nợ các tài khoản 111, 112, 131 (tổng giá thanh toán)
  • Nợ Tài khoản 635 – Chi phí tài chính (chênh lệch lỗ)
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá vốn bình quân gia quyền)
• Chi phí bán chứng khoán:
  • Nợ Tài khoản 635 – Chi phí tài chính
  • Có các tài khoản 111, 112, 331…

Nhượng bán chứng khoán kinh doanh dưới hình thức hoán đổi cổ phiếu: 

• Nếu hoán đổi có lãi:
  • Nợ Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về)
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá trị ghi sổ của cổ phiếu trao đổi)
  • Có Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (chênh lệch lãi)
• Nếu hoán đổi bị lỗ:
  • Nợ Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về)
  • Nợ Tài khoản 635 – Chi phí tài chính (chênh lệch lỗ)
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá trị ghi sổ của cổ phiếu trao đổi)

Đánh giá lại số dư các chứng khoán có gốc ngoại tệ: 

• Nếu có lãi:
  • Nợ Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (1212, 1218)
  • Có Tài khoản 413 – Chênh lệch tỷ giá hối đoái
• Nếu bị lỗ:
  • Nợ Tài khoản 413 – Chênh lệch tỷ giá hối đoái
  • Có Tài khoản 121 – Chứng khoán kinh doanh (1212, 1218)

Trên đây là bài viết thông tin đến bạn về cách hạch toán mua cổ phiếu, kế toán ATC xin chúc bạn đọc sức khỏe và thành công nhé!

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO KẾ TOÁN THỰC TẾ – TIN HỌC VĂN PHÒNG ATC

DỊCH VỤ KẾ TOÁN THUẾ ATC – THÀNH LẬP DOANH NGHIỆP ATC

Địa chỉ:

Số 01A45 Đại lộ Lê Lợi – Đông Hương – TP Thanh Hóa

( Mặt đường Đại lộ Lê Lợi, cách bưu điện tỉnh 1km về hướng Đông, hướng đi Big C)

Tel: 0948 815 368 – 0961 815 368

Dia chi ke toan tot nhat tai Thanh Hoa

Dia chi ke toan tot nhat o Thanh Hoa