Các khoản phải thu bao gồm những loại nào ?

Học kế toán tại thanh hóa

Khoản phải thu bao gồm những khoản nào? Nguyên tắc hạch toán ra sao? Mời bạn tham khảo bài viết sau đây nhé!

1. Các khoản phải thu của doanh nghiệp gồm những gì?

Các khoản phải thu bao gồm tất cả các khoản nợ cần thu hồi, các giao dịch chưa hoàn thành và bất cứ nghĩa vụ tiền tệ nào mà khách hàng, nhà cung cấp, đối tác,… chưa thanh toán.

Hiện nay, tùy thuộc vào nhu cầu của mỗi doanh nghiệp, các khoản phải thu có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Cụ thể, nhà quản trị có thể phân chia các khoản phải thu theo đối tượng cần thu (phải thu khách hàng, khoản phải thu nội bộ, phải thu khác), theo kỳ hạn thu hồi (khoản phải thu ngắn hạn, khoản phải thu dài hạn), hoặc theo tính chất thương mại. Theo tiêu chí này, các khoản phải thu bao gồm: khoản phải thu khách hàng, khoản phải thu nội bộ và khoản phải thu khác.

1.1 Phải thu khách hàng – Tài khoản 131

Phải thu khách hàng là khoản tiền mà doanh nghiệp chưa nhận được từ việc bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ cho khách hàng. Đây là loại khoản phải thu phổ biến nhất trong các doanh nghiệp.

Tài khoản 131 – Phải thu khách hàng được sử dụng để ghi nhận các khoản tiền mà doanh nghiệp đang chờ thu từ khách hàng, phát sinh từ các hoạt động như bán hàng, cung cấp dịch vụ, thanh lý và nhượng bán tài sản cố định, bất động sản đầu tư, cũng như các khoản đầu tư tài chính.

Nguyên tắc hạch toán phải thu khách hàng:

• Hạch toán chi tiết các khoản phải thu khách hàng cho từng đối tượng, nội dung, bao gồm cả phải thu ngắn hạn và khoản phải thu dài hạn, ghi chép theo từng lần thanh toán.
• Đối tượng phải thu là khách hàng có quan hệ kinh tế với doanh nghiệp như mua hàng hóa, sản phẩm, nhận cung cấp dịch vụ, bất động sản đầu tư, tài sản cố định, v.v.
• Không phản ánh thu tiền mặt vào tài khoản này các nghiệp vụ thu bằng tiền mặt, séc, hoặc qua ngân hàng.
• Phân loại các khoản nợ thành nợ đúng hạn, nợ khó đòi, và nợ không có khả năng thu hồi, sau đó lập dự phòng cho các khoản nợ không đòi được.
• Trong điều khoản hợp đồng, Nếu doanh nghiệp cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ không đúng hợp đồng, người mua có thể yêu cầu giảm giá hoặc trả lại hàng hóa đã giao.

1.2 Phải thu nội bộ – Tài khoản 136

Phải thu nội bộ là khoản tiền mà một bộ phận trong doanh nghiệp cần thu từ một bộ phận khác trong cùng doanh nghiệp. Đây là loại khoản phải thu phát sinh từ các giao dịch nội bộ, không liên quan đến khách hàng hay nhà cung cấp bên ngoài.

Tài khoản 136 – Phải thu nội bộ được sử dụng để ghi nhận các khoản tiền mà một bộ phận trong doanh nghiệp đang cần thu từ một bộ phận khác. Tài khoản này có thể được phân thành các tiểu khoản sau:

• Tài khoản 1361 – Vốn kinh doanh tại đơn vị trực thuộc
• Tài khoản 1362 – Phải thu nội bộ về chênh lệch tỷ giá
• Tài khoản 1363 – Phải thu nội bộ về chi phí vay đủ điều kiện vốn hoá
• Tài khoản 1368 – Phải thu nội bộ khác

Nguyên tắc hạch toán các khoản phải thu nội bộ

• Doanh nghiệp cấp trên:
  • Vốn, quỹ hoặc kinh phí đã giao cho cấp dưới.
  • Vốn kinh doanh cấp trên cho cấp dưới mượn.
  • Các khoản cấp dưới phải nộp lên theo quy định.
  • Các khoản nhờ cấp dưới thu hộ.
  • Các khoản cấp trên đã thanh toán hộ cho cấp dưới.
  • Các khoản thu vãng lai khác.
• Doanh nghiệp cấp dưới:
  • Các khoản được cấp trên cấp nhưng chưa nhận (trừ vốn kinh doanh và kinh phí).
  • Khoản cho vay vốn kinh doanh.
  • Các khoản nhờ đơn vị cấp trên thu hộ.
  • Các khoản đã thanh toán hộ đơn vị cấp trên và các đơn vị nội bộ khác.

Lưu ý:

• Tài khoản 136 cần hạch toán chi tiết cho từng đơn vị có quan hệ thanh toán và theo dõi riêng từng khoản phải thu nội bộ.
• Cuối kỳ kế toán cần đối chiếu các tài khoản 136, 336; nếu có chênh lệch, cần xác định nguyên nhân và điều chỉnh kịp thời.

1.2 Phải thu khác – Tài khoản 138

Đây là loại khoản phải thu phát sinh từ các hoạt động khác của doanh nghiệp, không liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh chính. Tài khoản 138 được sử dụng để ghi nhận các khoản nợ phải thu ngoài phạm vi của các tài khoản phải thu khác (TK 131, 136). Tài khoản này được chia thành ba tài khoản cấp 2, bao gồm

• Tài khoản 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý, phản ánh giá trị tài sản thiếu chưa xác định rõ nguyên nhân và đang chờ quyết định xử lý
• Tài khoản 1385 – Phải thu về cổ phần hóa, phản ánh số tiền phải thu liên quan đến cổ phần hóa mà doanh nghiệp đã chi ra
• Tài khoản 1388 – Phải thu khác, phản ánh các khoản phải thu của doanh nghiệp ngoài phạm vi các khoản phải thu được ghi nhận trong các TK 131, 133, 136, và các TK 1381, 1385

Nguyên tắc hạch toán

Tài khoản này phản ánh các khoản nợ phải thu ngoài phạm vi của các tài khoản phải thu (131, 136) và tình hình thanh toán các khoản này, cụ thể như sau:

• Giá trị tài sản thiếu được phát hiện nhưng chưa xác định được nguyên nhân, phải chờ xử lý.
• Các khoản phải thu về bồi thường vật chất do cá nhân hoặc tập thể trong và ngoài công ty gây ra, như làm mất quỹ, tài sản của công ty, gây thiệt hại cho công ty đã có biên bản xử lý vi phạm và có hướng giải quyết cụ thể.
• Tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận nhận được từ việc đầu tư tài chính.
• Các khoản phải thu khác bao gồm các khoản phải thu khác ngoài các khoản đã nêu trên.

2. Nguyên tắc kế toán các khoản phải thu

Nguyên tắc kế toán các khoản thu sẽ phải dựa vào các điều luật của bộ chính phủ đưa ra, ta sẽ phải dựa vào đó để có thể xác định các khoản thu.

Dựa trên Điều 17 của Thông tư 200/2014/TT-BTC, các nguyên tắc kế toán về các khoản phải thu được quy định như sau:

2.1 Theo dõi các khoản phải thu theo nhu cầu quản lý của doanh nghiệp

Theo dõi các khoản phải thu cần được thực hiện một cách chi tiết theo kỳ hạn, đối tượng, loại nguyên tệ và các yếu tố khác, phù hợp với nhu cầu quản lý của doanh nghiệp để đảm bảo tính duy nhất cao.

2.2 Nguyên tắc kế toán về việc phân loại các khoản phải thu

Các khoản phải thu từ khách hàng bao gồm những nghĩa vụ tài chính phát sinh từ các giao dịch thương mại như bán hàng, cung cấp dịch vụ, thanh lý, nhượng bán tài sản (như TSCĐ, BĐSĐT, đầu tư tài chính) giữa doanh nghiệp và người mua. Đây bao gồm cả các khoản phải thu giữa các đơn vị độc lập nhau, bao gồm công ty mẹ và công ty con, cũng như các mối quan hệ liên doanh và liên kết. Trong số này, có cả các khoản phải thu liên quan đến việc xuất khẩu hàng hóa của bên giao ủy thác thông qua bên nhận ủy thác.

Phải thu nội bộ đề cập đến những nghĩa vụ tài chính nảy sinh giữa đơn vị cấp trên và các đơn vị cấp dưới, trong đó các đơn vị này không có tư cách pháp nhân hạch toán phụ thuộc.

Phải thu khác bao gồm các nghĩa vụ tài chính không liên quan đến giao dịch thương mại, như:

• Các khoản phải thu liên quan đến hoạt động tài chính, như lãi cho vay, tiền gửi, cổ tức và lợi nhuận được chia
• Các khoản chi hộ từ bên thứ ba có quyền nhận lại
• Các khoản phải thu từ việc nhận ủy thác xuất khẩu, được giữ hộ cho bên giao ủy thác
• Các khoản phải thu không liên quan đến thương mại như cho mượn tài sản, phải thu về tiền phạt, bồi thường, tài sản chờ xử lý

2.3 Xử lý các khoản phải thu ngắn hạn và dài hạn

Khi thực hiện việc lập báo cáo tài chính, kế toán dựa vào kỳ hạn còn lại của các khoản phải thu để phân loại chúng là dài hạn hoặc ngắn hạn. Các chỉ tiêu của bảng cân đối kế toán có thể bao gồm không chỉ các khoản phải thu, mà còn các khoản được phản ánh ở các tài khoản khác ngoài phạm vi các tài khoản phải thu, ví dụ như: khoản cho vay được ghi nhận tại TK 1283, khoản ký quỹ và ký cược phản ánh tại TK 244, cùng với khoản tạm ứng tại TK 141… Việc xác định các khoản cần thiết để lập dự phòng cho phải thu trở nên phức tạp, đòi hỏi sự căn cứ chặt chẽ vào việc phân loại các khoản làm phải thu ngắn hạn và phải thu dài hạn trong bảng cân đối kế toán.

2.4.Trách nhiệm xác định các khoản thu có gốc ngoại tệ của kế toán

Kế toán cần xác định những khoản phải thu để đáp ứng định nghĩa của các khoản mục tiền tệ gốc ngoại tệ, chi tiết được hướng dẫn tại tài khoản 413 – Chênh lệch tỷ giá hối đoái. Quá trình này là cần thiết để đánh giá lại giá trị cuối kỳ khi thực hiện việc lập Báo cáo tài chính.

Trên đây là bài viết về các khoản phải thu, kế toán ATC cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết, chúc các bạn thành thạo nghiệp vụ nhé!

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO KẾ TOÁN THỰC TẾ – TIN HỌC VĂN PHÒNG ATC

DỊCH VỤ KẾ TOÁN THUẾ ATC – THÀNH LẬP DOANH NGHIỆP ATC

Địa chỉ:

Số 01A45 Đại lộ Lê Lợi – Đông Hương – TP Thanh Hóa

 ( Mặt đường Đại lộ Lê Lợi, cách bưu điện tỉnh 1km về hướng Đông, hướng đi Big C)

Tel: 0948 815 368 – 0961 815 368

Nơi học kế toán tổng hợp tại Thanh Hóa

Địa chỉ kế toán tại Thanh Hóa